نامزدي وعده‌ي ازدواج هم ناميده مي‌شود. نامزدي قراردادي است كه به موجب آن، طرفين توافق مي‌كنند در آينده باهم ازدواج كنند. تفاوت دوران آشنايي با دوران نامزدي در همين توافق است. در دوران آشنايي، هيچ كدام از افراد تعهدي براي ازدواج با ديگري ندارند. هرچند در دوره آشنايي افراد به قصد ازدواج باهم ارتباط دارند و باهم آشنا مي‌شوند، اما اين بدين معني نيست كه الزاماً در پايان آشنايي به يكديگر وعده‌ي ازدواج دهند و باهم نامزد شوند. زماني كه هردو نفر به قدري باهم آشنا شدند كه تصميم به ازدواج گرفتند، از آن زمان تا زمان عقد رسمي، دوران نامزدي محسوب مي‌شود.
مردم از دوران نامزدي تعاريف متفاوتي دارند. برخي فاصله‌ي عقد و عروسي را دوران نامزدي محسوب مي‌كنند. برخي ديگر زمان بعد از عقد، تا هنگامي‌كه به خانه مشترك بروند را دوران نامزدي مي‌گويند. و بسياري ديگر، زمان قبل از عقد را دوران نامزدي مي‌دانند. تعريف درست دوره‌ي نامزدي به اين تعريف نزديك است. دوران نامزدي از نظر ما به دوره‌اي از زمان مي‌گويند كه با وعده‌ي ازدواج شروع مي‌شود و با عقد رسمي پايان مي‌گيرد و حداقل خانواده‌ي اصلي دختر و پسر از آن آگاه هستند. شروع نامزدي مي‌تواند با در دست كردن حلقه و احتمالاً يك جشن كوچك همراه باشد.
عقد به معنای بستن، گره بستن، استوار کردن پيمان و عهد بستن است . زن و مردی که با يکديگر عقد ازدواج می بندند، قول ازدواج يا نامزدی خود را استوار می کنند و برای زندگی باهم عهد می بندند.
برخلاف تعريف نامزدی، تعريف عقد از نظر اکثر مردم تعريف مشخص و واحدی است. هرچند برخی از افراد در سال‌های اخير دوران عقد را با دوران نامزدی اشتباه گرفته اند. اما از نظر اکثر مردم دوران عقد به دورانی گفته می شود که با عقد ازدواج آغاز می شود و با شروع زندگی مشترک پايان می يابد.
عقد ازدواج يک پيمان سه گانه است که شامل عقد شرعی، عقد قانونی و عقد اجتماعی می¬شود. منظور از عقد شرعی همان صيغه‌ي عقد دائم است که شرع مشخص کرده است و در واقع زن و مرد به نام خدا و با اجازه‌ي او پيمان می¬بندند. منظور از عقد قانونی همان ثبت رسمی ازدواج و پذيرش تعهدات قانونی و حقوقی ازدواج است و منظور از عقد اجتماعی، حضور خويشان و دوستان و جمعی از مردم در زمان عقد ازدواج است. حضور جمعی از افراد به عنوان شاهدان جمعی، پيمان زن و مرد را وجهه اجتماعی می¬دهد.


مراحل ازدواج
ازدواج در سه مرحله شكل مي‌گيرد 1ـ آشنايي 2ـ نامزدي و 3ـ عقد رسمي.
آشنايي به طور سنتي از طريق خواستگاري انجام مي‌شود. گاهي اوقات افراد قبل از نامزدي يا عقد رسمي، فرصت كافي براي آشنايي دارند و گاهي اين فرصت بسيار محدود است. برخي افراد با خواستگاري دوره‌ي آشنايي را آغاز مي‌كنند و برخي ديگر قبل از خواستگاري فرايند آشنايي را شروع مي‌كنند و سپس براي رسمي شدن آشنايي، خواستگاري انجام مي‌شود. در واقع دو حالت را مي‌توان در جامعه مشاهده كرد.
الف ـ خواستگاري ـ آشنايي
ب ـ آشنايي ـ خواستگاري.
گام دوم ازدواج يا نامزدي، زماني شروع مي‌شود كه دو نفر به يكديگر وعده‌ي ازدواج مي‌دهند. اين دوره با يك جشن كوچك، حلقه در دست كردن، مراسم بله برون و سنتهاي ديگري همراه است.
گام سوم ازدواج زماني است كه عقد رسمي بين نامزدها جاري مي‌شود و به عقد يكديگر درمي‌آيند. برخي افراد به سرعت هرسه مرحله را پشت سر مي‌گذارند و ازدواج مي‌كنند. گاهي مشاهده مي‌شود كه فاصله‌ي آشنايي تا عقد رسمي كمتر از يك ماه است. در چنين شرايطي طبيعي است كه فرصت آشنايي و نامزدي در حد چند روز باشد. اطلاعات و دانستنيهايي كه در هركدام از مراحل آشنايي، نامزدي و عقد بدست مي‌آيد با ديگري تفاوت دارد. شناختي كه در دوره آشنايي كسب مي‌شود، با شناختي كه در دوره نامزدي بدست مي‌آيد بسيار متفاوت است و به نظر مي‌رسد كه لازم است براي ازدواج موفق، هركدام از اين مراحل در حد خودش تجربه شود.
برخي اوقات در ازدواج‌هاي فاميلي، احساس مي‌شود كه نياز به گذران دوره آشنايي نيست؛ چرا كه طرفين از قبل باهم آشنا هستند و يكديگر را به خوبي مي‌شناسند. اما دوران آشنايي اين امكان را فراهم مي‌كند، كه با يكديگر به طور خصوصي‌تر و به قصد ازدواج آشنا شوند. امكاني كه ممكن است قبلاً هرگز وجود نداشته باشد.
زندگي مشترك نياز به يكسري آمادگي‌هايي دارد. به غير از آمادگي اقتصادي، آمادگي عاطفي و فكري نيز لازم است. فردي كه براي حداقل 20 سال با خانواده‌ي خود زندگي كرده، براي اين‌كه بتواند از آنها جدا شود و تمام اوقات خود را با فردي ديگر بگذراند، حقيقتاً نياز به زمان دارد. فرايند نامزدي فرصت و مهلت زماني لازم را براي جدايي از خانواده‌ي اصلي و پيوستن به نامزد ايجاد مي‌كند.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
در دوران نامزدي فرد اين فرصت را دارد كه تصميم خود را بازنگري كند. با شناخت بيشتري كه نسبت به نامزد خود پيدا مي‌كنيم به درستي و نادرستي انتخاب خود بهتر پي خواهيم برد و در صورتي‌كه تصميم درستي گرفته باشيم، طبيعتاً با اطمينان بيشتري آن را پي خواهيم گرفت. اما اگر احياناً متوجه شويم كه انتخاب ما انتخاب درستي نبوده است، اين فرصت وجود دارد كه بدون آسيب جدي از يكديگر جدا شويم. بنابراين نامزدي اين امكان را فراهم مي‌كند كه انتخاب همسر در دو مرحله اتفاق بيفتد. مرحله‌ي اول ابتداي نامزدي است كه افراد به يكديگر قول ازدواج مي‌دهند و باهم نامزد مي‌شوند و مرحله‌ي بعدي در پايان نامزدي است كه افراد تصميم به عقد رسمي مي‌گيرند.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
اما افرادي كه تشنه‌ي تعهد هستند براي ازدواج بسيار عجله مي‌كنند. آنها شتاب زيادي دارند تا از فرد مقابل خود قول ازدواج بگيرند. اين افراد با تعجيل و سرعت خود معمولاً باعث مي‌شوند كه رابطه، آن گونه كه بايد و شايد، رشد نكند. معمولاً اين افراد نياز عميق و ناخود آگاه به احساس تعلق به فردي ديگر دارند. معمولاً ذهن چنين افرادي بيشتر مشغول اين است كه «به كسي تعلق داشته باشند» تا اين‌كه «به چه كسي» تعلق داشته باشند. اين افراد معمولاً از همان ابتدا كه وارد رابطه‌اي مي‌شوند، براي گرفتن تعهد و قول ازدواج فرد مقابل خود را تحت فشار قرار مي‌دهند. كيفيت ارتباط و موفقيت ازدواج معمولاً براي اين افراد اهميت كمتري دارد. براي اين افراد خود ازدواج مهم است. آنها مي‌خواهند هرچه سريعتر متأهل شوند و به كسي تعلق داشته باشند.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
بسياري از خانواده‌ها دوره نامزدي را با صيغه محرميت شروع مي‌كنند. صيغه محرميت، همان صيغه عقد موقت است اما شرايط صيغه محرميت با صيغه عقد موقت متفاوت است. در صيغه محرميت، يكي از شرط‌هاي اساسي، نبود رابطه جنسي است كه دو طرف آن را مي‌پذيرند و به همين دليل است كه صيغه محرميت براي نامزدي از طرف عموم و عرف مورد پذيرش قرار گرفته است. در صيغه محرميت شرايط محرم شدن، لحاظ شده است. شروع نامزدي با صيغه محرميت، نه تنها هيچ اشكالي ندارد بلكه به لحاظ شرعي نيز از آنجا كه نام خداوند جاري مي‌شود و نام خداوند مقدس است، هيچ محلي از ترديد و شك ندارد. با صيغه محرميت، حرام‌هاي شرعي در مورد لمس و نگاه به نام خداوند و موافقت دو طرف حلال مي‌شود. با خواندن صيغه محرميت به نامزدها اجازه داده مي‌شود كه بتوانند رابطه بيشتري داشته باشند، بدون آنكه به لحاظ شرعي، گناهي مرتكب شوند و بدون اينكه به سمت ارتباط جنسي گام بردارند.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
برخي از خانواده‌ها به خوبي فرايند نامزدي را مي‌پذيرند و به دختر و پسر جوان اجازه مي‌دهند كه اين دوره را قبل از عقد رسمي طي كنند. اما برخي از خانواده‌ها سعي مي‌كنند، حتي المقدور از نامزدي پرهيز كنند و سريعاً اين دوره را با عقد رسمي خاتمه دهند. در عين حال مهم‌ترين مخالفان نامزدي خانواده‌ي دختر هستند. نامزدي در شرايط فعلي، بيشتر براي خانم‌ها و خانواده‌ي آنها ايجاد نگراني مي‌كند.
دلايلي كه خانمها و خانواده‌هاي آنها براي ترس از نامزدي عنوان مي‌كنند عبارتند از: نامزدي رسميت ندارد، ممكن است پسر، دختر را رها كند و برود. حرف و سخن زياد است، ممكن است به هم بخورد، اسم روي دختر مي‌ماند، ممكن است پسر از دختر خسته شود، همه متوجه مي‌شوند و اين‌كه دختر در صورت جدايي مثل يك زن مطلقه مي‌شود؛ اما شرايط يك زن مطلقه، مثل دريافت مهريه، را ندارد.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
طبيعتاً جدايي در دوره‌ي نامزدي بسيار بهتر از طلاق است. اما بسياري از افراد به اين دليل كه از طلاق و جدايي مي‌ترسند از دوره‌ي نامزدي پرهيز مي‌كنند، چرا كه احساس مي‌كنند قيد و بندي براي پيشگيري از جدايي در اين دوره وجود ندارد و ممكن است يكي از آنها به راحتي ديگري را رها كند و برود. به هميل دليل سعي مي‌كنند تا با عقد رسمي و حتي مهريه سنگين، ديگري را مجبور كنند كه در قيد ازدواج باقي بماند و هرگز به فكر جدايي و طلاق نيفتد. اين افراد نامزدي را به دليل سهولتي كه براي جدايي ايجاد مي‌كند، رد مي‌كنند چرا كه احساس مي‌كنند بايد از هرگونه جدايي، پرهيز شود.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
تحقيقات نشان مي‌دهد كه اگر طول زمان آشنایی، نامزدی و عقد كمتر از شش ماه یا بيشتر از سه سال باشد؛ طلاق و جدایی افزایش می¬یابد. بنابراين پيشنهاد مي‌شود كه دوره‌ي نامزدي به گونه ای برنامه ریزی شود که همراه با زمان آشنایی و عقد، مجموعاً کمتر از شش ماه یا بیشتر از سه سال نباشد.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
همان گونه که نامزدی در ادامه‌ي آشنايی باعث می¬شد تا اهداف و کارکردهای آشنايی در عين تداوم، عميق¬تر و شفاف¬تر شوند، دوران عقد هم باعث می‌شود که اهداف و کارکردهای نامزدی در عين تداوم، عميق¬تر و شفاف¬تر شود. بنابراين بسياری از ضرورت‌ها و کارکردهای دوران عقد شبيه ضرورت‌ها و کارکردهای دوران نامزدی است با برخی تفاوت‌ها که در پی خواهد آمد. اگر دوره‌ي نامزدی باعث عميق تر شدن آشنايی و آمادگی برای ورود به زندگی مشترک و قطعی شدن تصميم به ازدواج می‌شد دوران عقد نيز همين اهداف را در سطحی عميق تر و جدی¬تر، سبب خواهد شد.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
ورود به خانواده جدید و تعامل با اعضای خانواده همسر یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین وظایف همسران است. خانواده همسر، خانواده جدیدی است که به واسطه همسر، عضو آن می شویم. هرچه خانواده همسر به خانواده ما شباهت بیشتری داشته باشد رفتار اعضای خانواده همسر برای ما قابل پیش بینی تر است چرا که از قبل رفتارهای مشابه آنها را در خانواده خود درک کرده ایم. اما هرچه خانواده همسر با خانواده ما تفاوت بیشتری داشته باشند درک رفتارها و روابط آنها برای ما پیچیده تر و سخت تر است. در این شرایط وظیفه همسر است که ما را با رفتارها و نگرش های خانواده اش بیشتر و بیشتر آشنا کند.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
ازدواج با عضوی از يک خانواده به طور استعاری به معنای ازدواج با آن خانواده است و در سطح بالاتر به معنای ازدواج دو خانواده است. يکي از مهم‌ترين روابطی که همسران را تحت تأثير قرار می دهد، رابطه‌ي خانواده‌های آنها با يکديگر است. زمانی که مادر داماد با مادر عروس، رابطه‌ي خوبی دارد؛ به شکلی اين رابطه بر رابطه همسران نيز تأثير می‌گذارد. زمانی که خواهر داماد با خواهر عروس رابطه مناسبی ندارد، رابطه‌ي همسران نيز می‌تواند متأثر شود. تنها زمانی رابطه خانواده‌ها کمترين تأثير را بر همسران دارد که آنها افرادی مستقل و پخته باشند. استقلال و پختگی همسران باعث می‌شود که رابطه‌ي آنها کمتر متأثر از رابطه خانواده‌ها باشد.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
از نظر برخی از همسران حرف و گفتگو و بیان صحبت دیگران، مورد چندان مهمی نیست که آنها بخواهند به آن توجه کنند و برای بیان یا عدم بیان آن دقت کنند. معمولاً این افراد، پس از گذشت چند سالی از زندگی مشترک، متوجه می شوند که بیان کلمات و انتقال جملات، یکی از مهمترین و با اهمیت ترین مسائلی است که هرچه به آن دقت بیشتری داشته باشند، پاداش بیشتری دریافت خواهند کرد. بنابراین به سخنانی که می گویید، دقت کنید و بیشتر از آن به سخنانی که نقل قول می کنید، دقت کنید و بیشتر و بیشتر به سخنانی که از طرف خانواده خود یا خانواده همسرتان، بیان می کنید، دقت کنید؛ که ریشه بسیاری از مسائل و مشکلات بعدی در سخنان و کلمات شما و همسرتان می باشد.
برای اطلاع بیشتر به سطح سوم مراجعه کنید
در سطح سوم می¬خوانید

تفاوت نامزدي با آشنايي
اهميت نامزدي
ازدواج اجباري
تعهد
مرزها و حريم‌ها
نامزدي در قانون
ترس از نامزدي
طول زمان نامزدي
تعريف دوران عقد
ضرورتها و كاركردهاي دوران عقد
تجربه‌ي عقد بدون تجربه‌ي نامزدي
تجربه زندگي مشترك بدون تجربه عقد
موضوعات دوران عقد
موضوعات فردي
موضوعات بين فردي
موضوعات مربوط به خانواده‌ي همسر
موضوعات بين خانواده‌ها
موضوعات مرتبط با خانواده‌ي اصلي
موضوعات اقتصادي
خرید عقد
جهيزيه
مهريه
مسكن
جشن ازدواج
ترديد در دوران عقد
تقسيم كار در فرايند ازدواج